Dijital katılımcı bütçe, vatandaşların belediye bütçesinin nasıl harcanacağına dair karar alma süreçlerine bilgi ve iletişim teknolojileri yoluyla katılabildiği bir uygulama modelidir. Bu sistem, belediye bütçesinden ayrı bir fon oluşturmak yerine, mevcut bütçeleme sürecine demokratik bir bakış açısı kazandırmayı hedefler. Bu demokratik bakış, "Kamusal mal ve hizmetler kimin için, ne kadar, kimler tarafından, nasıl ve hangi koşullarda sunulmalı?" gibi temel sorulara sahada yanıt arayan bir politika aracıdır.
Günümüzde kamu yönetimi, dijitalleşmeyi yalnızca idari değil, aynı zamanda demokratik süreçlerin bir parçası olarak da değerlendirmektedir. Özellikle yerel yönetimler, dijital katılım araçlarını devreye alarak vatandaşların doğrudan bilgi ve katkı sunduğu dijital bir yönetişim pratiği inşa etmektedir. Bu mekanizmalar, sadece dijital katılımcı bütçe örnekleriyle sınırlı kalmamakta; birçok farklı dijital katılım aracıyla teoriden uygulamaya geçişin önemli bir ayağını oluşturmaktadır. Dijital katılımcı bütçeler tek tip bir model değil, her belediyenin nüfusu, coğrafi yapısı, teknolojik altyapısı, yönetsel kapasitesi ve siyasi iradesine bağlı olarak farklı biçimlerde uygulanmaktadır.
Örneğin: Büyükşehir belediyeleri geniş çaplı dijital platformlarla çalışırken, küçük ölçekli belediyeler daha sade, kullanıcı dostu ara yüzlerle sınırlı sayıda proje için dijital oylama açabiliyor. Bazı belediyelerde sadece fikir önerisi alınırken, bazıları proje tasarımı, bütçeleme ve oylama süreçlerini tamamen vatandaşlara açabiliyor. Bu çeşitlilik, dijital katılımcı bütçenin esnek ve bağlama duyarlı bir araç olduğunu gösteriyor. Ancak aynı zamanda bu farklar, uygulamaların etki düzeyini ve kapsayıcılığını da etkileyebiliyor.
Vatandaşların, dijital platformlar aracılığıyla kamusal kararlara katılması; demokratik farkındalıklarını, sorumluluk duygularını ve kolektif aidiyetlerini güçlendirmektedir. Bu yönüyle dijital katılımcı bütçe uygulamaları, vatandaşlar için bir demokrasi kültürü inşa etmenin somut yollarından biridir. Bu kültürel dönüşüm, yerel düzeyde katılımın yaygınlaşmasıyla birlikte, temsilî demokrasinin sınırlarını genişleten daha kapsayıcı bir yurttaşlık deneyimi oluşturmaktadır.
Bu konuda daha kapsamlı bilgi edinmek için doktora tezimin 3. bölümünü inceleyebilirsiniz.
Gözde Atalay, Türkiye'de Dijital Katılımcı Bütçenin Uygulanabilirliği: Kırşehir Belediyesi Örneği, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
0 comments:
Yorum Gönder