Katılım Oyunu, vatandaşları politika yapım süreçlerine dahil etmenin yaratıcı ve eğlenceli yollarından biridir. Bu yaklaşım, Bertrand Russell’ın şu sözünü akla getirir: “Siyaset; insan ilişkilerini mümkün olduğu kadar iyi tutabilecek şekilde düzenlemektir; bu da her zaman en iyinin ne olduğunu düşünmekle mümkündür.” (Russell, s.10)
Siyaset, bir yandan temel ve kamusal mal-hizmetlerin dağıtımında belirleyici bir rol üstlenirken, diğer yandan da liberal ya da sosyal politika tercihlerinin ağırlığını yansıtabilecek esnekliğe sahip bir disiplindir. Katılım pratikleri, şehir planlamasından vergide adalete; hassas toplumsal kesimlerin kent ölçeğindeki öncelikli ihtiyaçlarından kamusal alanların düzenlenmesine kadar birçok alana nüfuz etmektedir.
Katılım Oyunu ile öğrenciler, kamu görevlileri, STK temsilcileri ve toplumun farklı kesimlerinden bireyler bir araya gelerek fikir alışverişinde bulunur, birlikte karar alma deneyimi yaşar. Bu süreç, bir fikir maratonu niteliğindedir ve karar alma mekanizmalarında daha kapsayıcı, daha duyarlı bir demokrasi pratiğini mümkün kılar. Böylece sadece bir beş yılın telafisi değil; geleceğe dair daha nitelikli bir yönetişim anlayışı doğar.
Finlandiya’nın Helsinki kentinde 2018 yılında yerel yönetim tarafından tasarlanan Participation Game (Katılım Oyunu), eksiklerine rağmen yaratıcı bir demokrasi kültürü inşa etmeye katkı sağlamaktadır. Aşağıda görülen görsel, bu oyunun altı farklı desteden ve yaklaşık 40 yönlendirici karttan oluşan örnek kartlarını göstermektedir.
Vatandaşlar, kent konseyi üyeleri, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve gönüllü bireylerin katılımıyla halka açık olarak oynanan Katılım Oyunu (Participation Game), yaklaşık 45 ila 90 dakika süren, eğlenceli ve aynı zamanda rekabetçi bir müzakereci demokrasi modelidir. Oyunun temel amacı, yurttaşların fikirlerini ortak bir tartışma zemini üzerinde şekillendirmelerini sağlamak ve bu fikirleri uygulanabilir projelere dönüştürebilmelerine olanak tanımaktır. Katılımcılar, oyun süresince çeşitli tematik kart destelerinden kartlar çeker, bu kartlardaki yönlendirmeler doğrultusunda fikirlerini tartışır ve geliştirirler. Oyunun sonunda ortaya çıkan fikirler proje haline gelebilir; ya da bazı fikirlerin henüz projelenmeye uygun olmadığı da fark edilebilir.
Kart Desteleri ve Fonksiyonları
Great City Kartları
Bu destede yer alan kartlar, sakin, konforlu, canlı, eşit, ortak, güvenli ve sürdürülebilir şehir temaları etrafında yapılandırılmıştır. Katılımcıların fikirlerini bu temalara uygun şekilde yönlendirerek önerilerini biçimlendirmelerine yardımcı olur.
City District Kartları
Helsinki'nin farklı bölgelerini temsil eden bu kartlar, geliştirilen fikirlerin ölçek ve mekân açısından gerçekçi ve uygulanabilir hale getirilmesini sağlar. Her proje önerisi, çekilen kartta belirtilen bölgenin özelliklerine göre uyarlanır.
Limiting Factors Kartları
Bu kartlar, katılımcıların projelerine bütçe, hukuk, nüfus, ölçek gibi çeşitli sınırlandırmaları dikkate alarak yaklaşmalarını teşvik eder. Gerçekçi ve uygulanabilir çözümlerin ortaya çıkmasını destekler.
Ideas Solutions Kartları
Proje fikirlerinin kapsayıcılığını artırmayı hedefleyen bu kartlar, empatik ve yapıcı öneriler sunar. Katılımcı öneri geliştirmekte zorlanıyorsa “arkadaşlarına danış”, “çevreyi keşfet”, “biraz araştırma yap” gibi yönlendirici eylem önerileri içerir.
Citizens Kartları
Bu deste, geliştirilen projelerin gerçekten toplumun geniş kesimleri tarafından ihtiyaç duyulup duyulmadığını sorgulatır. Örneğin, “İş arayan Ahmet Amca bu hizmetten faydalanabilir mi?” ya da “Öğrenci Aslı bu projeye ihtiyaç duyar mı?” gibi sorular aracılığıyla fikirlerin toplumsal faydasına odaklanır.
Wild Card Kartları
Joker niteliğindeki bu kartlar, katılımcılar arasında daha fazla etkileşimi teşvik ederek fikirlerin derinleştirilmesine katkı sağlar.
Karar Sürecine Etkisi ve Uygulama
Katılımcılar oyunu belirli bir disiplin içinde oynar ve süreç sonunda ortaya çıkan somut proje önerileri yazılı bir rapor haline getirilerek belediye yönetimine sunulur. Bu projeler, belediyenin teknik ve ön değerlendirmesinden geçtikten sonra dijital bir platformda (https://omastadi.hel.fi) 12 yaşından büyük vatandaşların oylarına sunulur. Oylama sonucunda seçilen projeler, bir sonraki yıl belediye tarafından kamu hizmetine dönüştürülür.
Bu yönüyle Katılım Oyunu, Helsinki’de katılımcı demokrasinin yaratıcı ve uygulamalı bir aracı olarak öne çıkmakta; hibrit (yüz yüze ve dijital) katılım yöntemlerinin birlikte işlediği yenilikçi bir yönetişim örneği sunmaktadır.
0 comments:
Yorum Gönder